İstanbul Kültür Mirası

Marmaray: Sözleşme yenilendi, köprüler sökülüyor, istasyonlar ‘uçuyor’

Yazan: Okay Arda
Tarihi köprüler ve istasyonlar, banliyö hatlarının Marmaray kapsamında yenilenmesine en büyük engellerden biri olarak görülüyordu. Yeni raylı sistem için üç hattın inşası gerekirken, tarihi köprüler iki hattın geçişine izin veriyordu. OHL ile sözleşmenin yenilenmesinin ardından, Aralık 2016'da fotoğraftaki Erenköy Köprüsü'nün sökümüne başlandı. Taşları numaralandıralarak Haydarpaşa'da depoya kaldırılan köprünün "gerekirse başka bir yerde tekrar kurulması" düşünülüyor.

Ağustos 2014’te durdurulan Marmaray kapsamında banliyö hatlarının iyileştirilmesi projesi, yüklenici firma OHL’nin sözleşmesinin yenilenmesiyle tekrar başladı.

Dört yıl önce Marmaray’a entegre edilmesi için kapatılan banliyo hatlarında çalışmalar tekrar başladı.

Gebze-Halkalı arasında kesintisiz raylı sistem kurulmasını hedefleyen projeyi ihaleyle üstlenen İspanyol OHL firması, hat üzerinde çalışmalara Haziran 2013’te başlamış ve projenin Haziran 2015’te tamamlanması planlanmıştı. Ancak yüklenici firma mevcut fiyatlarlarla projeyi bitiremeyeceğini belirterek Ağustos 2014’te projeyi durdurdu. Ulaştırma Bakanlığı’nın 18 Kasım 2016’da OHL ile uzatma kontratı imzalaması ve teslim tarihinin 31 Aralık 2018’e çekilmesiyle çalışmalar tekrar başladı. Projede OHL’ye üç Türkiye’den üç müteahhit firması, Kalyon, Kolin ve Cengiz taşeronluk yapıyor.

Tasarla-yap modeliyle hayata geçecek olan projede, Gebze’den başlayıp Halkalı’ya hat boyunca bütün banliyo istasyonlarının yenilenmesini, iki hattan üç hata çıkarılmasını, Gebze’de ve Halkalı’da depo sahası yapılmasını, tren bakım onarımını yapacak.

Asya yakasında Ayrılık çeşmesi’nden Gebze’ye 43,8 kilometre, Avrupa yakasında Kazlıçeşme’den Halkalı’ya 19,2 kilometre olmak üzere toplam 63 kilometre uzunluğundaki çift hat ve mevcut istasyonlar kaldırıldı. Aynı güzergahta 3 hatta izin verecek şekilde tüm altyapı ve istasyonlar yeniden inşa edilmeye başladı. Anadolu yakasında 27, Avrupa yakasında ise 10 olmak üzere toplam 37 adet yeni yüzey istasyonu inşa edilecek. Bunlardan 7’si (Pendik, Maltepe, Bostancı, Söğütlüçeşme, Bakırköy ve Halkalı) şehirlerarası tren-banliyö tren aktarma istasyonu olacak. Diğer 30 istasyon ise banliyö İstasyonu olarak sadece Marmaray trenlerine hizmet verecek. 2 viyadük; 27 karayolu, 29 yaya altgeçidi, 21 karayolu, 12 yaya üst geçidi, 19 nehir geçiş köprüsü ve 60 menfez olmak üzere 170 adet sanat yapısı yeniden inşa edilecek.

Tarihi istasyon ve köprüler 

Göztepe İstasyonu’nun çelik taşıyıcı üzerinde askıya alınması, altında hat inşa edildikten sonra restore edilerek “yerinde korunması” planlanıyor.

Marmaray güzergâhında bulunan, İstanbul’un her iki yakasındaki tarihi istasyon ve köprülerin nasıl korunacağı, Marmaray Projesi’nin başladığı 2004’ten beri merak konusuydu. Geride kalan bunca yılda projenin “Banliyo Hatları İyileştirmesi tabir edilen (CR1) sözleşmesinin defalarca yenilenmesi ve ihaleyi alan şirketlerin de somut bir yol alamaması, söz konusu güzergâhtaki tarihi eserlere dair bir çözüm üretilemediğini düşündürüyordu.

18 Kasım 2016’da yenilenen sözleşme sonrasında, banliyö güzergahında yer alan 14 tarihi istasyon ve tüm tarihi yapılar korunacağı, istasyon ve yapılara ilişkin rölöve ve restitüsyon çizimleri, restorasyon projeleri hazırlanarak kurul onayları tamamlandığı belirtiliyor. Buna göre Bakırköy, Yeşilköy ve Göztepe istasyonları proje kapsamında restore edilecek. Yapılacak çalışma kapsamında Göztepe istasyonu önce çelik taşıyıcı üzerinde askıya alınacak, altında hat yapıları inşa edilecek sonra tarihi istasyon yerinde korunarak restore edilecek. Yeni istasyonlar mevcutlara yakın bölgelerde yeniden inşa edilecek.

Ancak basında yer alan haberlere göre, daha önce yerinde korunacağı açıklanan köprüler sökülerek taşınıyor. Örneğin, yazının girişinde görseli bulunan Erenköy Köprüsü, taşları tek tek sökülerek Haydarpaşa’daki depolara taşınıyor. Köprünün tekrar kurulup kurulmayacağı da belli değil. Hürriyet gazetesinin 6 Aralık tarihli haberinde köprünün “gerekirse yeniden belirlenecek bir yere kurulabileceği” belirtiliyor.

Oysa 2008’de HaberVs‘nin 2008’de yayınladığı, Demiryolları, Limanlar ve Havameydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü (DLH) Marmara Bölgesi Müdür Yardımcısı Ümit Çelik‘in açıklamasına göre “tarihi köprülerin yerinde korunacağı; köprünün gabarisi (trenin geçebilmesini sağlayan yükseklik ve genişliği) üçüncü yolun inşası için uygun değilse bu yolun köprünün dışından geçmesi” öngörülüyordu.

Banliyö İyileştirme Projesi tamamlandığında, banliyö hatları ile metro hatları Marmaray’a entegre edilmiş olacak. Gebze Halkalı arasında kesintisiz işletmeciliğe geçilecek; bu iki istasyon arasında 105 dakika içerisinde seyahat yapılacak. Marmaray Projesi’nin her aşamasıyla hayata geçmesiyle toplam hat uzunluğu 76 kilometre olacak ve 2-10 dakikada bir sefer yapılacak. Bir yönde saatte 75 bin yolcu taşınması planlanıyor. Banliyö hatlarının iyileştirilmesi ihalesini İspanyol OHL, 1 milyar 42 milyon 79 bin 84 Euro teklifle kazandı.

Yorum yazın