Kuştepe'de kentsel dönüşüm: 'Paramı alır giderim'

Çoğunlukla Romanların yaşadığı İstanbul'un Kuştepe semtinde, çoğunluğu gecekondu olarak inşa edilen bir kaç katlı evlerin ortasına dikilen Trump Towers, pek çoklarına göre bölgenin değerini yükseltti ve yapı şirketlerinin mahalledeki gecekondu sahiplerine yüksek teklifler götürmesine neden oldu. Ancak Kuştepe sakinleri ve mahallenin muhtarına göre şimdiye kadar böyle bir büyük ilgi ortaya çıkmış değil.

Kuştepeliler’in beklentisi kentsel dönüşümle birlikte mahallelerinde en kısa zamanda yeni ve değerli konutların inşa edilmesi. Ancak bu gerçekleştiğinde pek azı mahallede kalmayı düşünüyor. Çoğunluk, elde ettiği gelirle daha mütevazı mahallelerde daha rahat bir yaşam sürmenin peşinde.

Trump Towers Kuştepe’ye ne getirdi?
Kuştepe Mahallesi Muhtarı Çetin Akdeniz, Trump Towers’ın mahalleye hiçbir artı getirmediğini, aksine Kuştepe Spor Kulübü'nün sahasını ve gençlerin spor yapabilecekleri alanları götürdüğünü ifade ederek, “Kuştepe’ye de güzel bir ucube bıraktı” diyor. Kuştepe sakinlerinden Vedat Taşıyan da, Muhtar Çetin Akdeniz'le aynı görüşte. “Trump Towers’ın Kuştepeliyle hiçbir alakası olmaz” diye başlıyor ve devam ediyor: 
“Orası bizi aşar. Bizler gelir düzeyi belirli, alt gelirli insanlarız. Biz oraya gidip Network’ten, Prada’dan bir şey alamayız. Niye buraya yaptın da diyemeyiz. Adam isterse Kuştepe’nin içine de yapar, ‘Sen gelme, başka semtlerden gelirler’ der.”

Kuştepeli Aslan Uzun, mahalleden bakıldığında Trump Towers’ın çok büyük, Trump Towers’tan bakıldığında ise mahallenin çok küçük göründüğünü ve bu durumun ortaya kötü bir tablo çıkardığını düşünüyor. “Eğer Kuştepe’ye yakışan bir şey olsaydı onu anlayabilirdim ya da Kuştepe biraz gelişmiş olsaydı ve bu bina yapılsaydı tamam derdim” diyen Uzun, Trump Towers’ın Kuştepe’nin görüntüsünü bozduğunu düşünüyor. Kuştepe’deki alt gelirliyle Trump Towers’tan alışveriş yapacak üst gelirli arasında dağlar kadar fark olduğunu söyleyen Uzun, “Oradaki adam buraya gelemez çünkü geldiği zaman burayı öcü gibi görür, buradaki de oraya gitmez” diyor.
Taner Mengüç de diğer mahalle sakinleri gibi Trump Towers’ın bölgeye hiçbir fayda sağlamadığına inanıyor ve Kuştepe’de oturduğu halde Trump Towers’a hiç gitmediğini vurguluyor. Ancak, Trump Towers’a bölgeden birkaç Roman işçi alındığını duyan Mengüç, “Belki ileride bu tür bir fayda sağlayabilir” diyor.
Fatih Çayırcı ise, Trump Towers’ın Kuştepe’ye hem zarar verdiğini hem de kâr getirdiğini düşünenlerden.  Çayırcı “Biz Trump Towers’tan sonra Şişli Belediyesi’nden buradaki çoğu gecekondunun yıkılması ile ilgili bir proje hazırlandığını duyduk. Halk, Trump Towers’ın zararının bu yönde olduğunu düşünüyor. Ancak evlerin değerinin artacağından bahsediliyor bunu da kârı olarak görüyoruz. Yine de henüz bir şey söylemek için erken” diyor.

“Emlak fiyatları artmadı”

Kuştepe yıkılmadığı sürece değerinin artmayacağını savunan mahalle sakini Vedat Taşıyan, bölgeye TOKİ’nin girmesini ve her yeri dümdüz edip yerine çok güzel binalar dikmesini istiyor. Barış Çayırcı, Aslan Uzun ve Taner Mengüç de Trump Towers’ın söylenildiği gibi emlak fiyatlarını arttırmadığı, Kuştepe’deki kira fiyatlarının hâlâ aynı durumda olduğu konusunda hemfikir. Mahalle Muhtarı Çetin Akdeniz de mahalle sakinlerinin söylediklerini doğruluyor ve “Kuştepe de bir gün değerlenecek ama henüz değerlenmedi” diyor. Kuştepe’nin çeşitli inşaat firmalarının iştahını kabarttığına, ancak henüz böyle bir satışın gerçekleşmediğine değinen Akdeniz şöyle devam ediyor:  “Müteahhit gelmiş falanca yeri almış diyorlar, nereyi almış kardeşim alınan yer var mı? Yok öyle bir şey. Ben buranın muhtarıyım, bir şey olsa benim haberim olur.”

Fatih Çayırcı, iddia edildiği gibi yapı şirketlerinin değil de bireysel olarak müteahhitlerin bölgeye gelip dolaşmaya başladığını söylüyor. “Müteahhitler 5 dairenin 2’sini sana veririz, kalanını biz alırız diyorlar mesela. Bizim eve de geldi bir müteahhit ama anlaşamadık” diyen Çayırcı, müteahhitlerle anlaşma sağlanamamasının nedenini çoğu kişide tapu olmamasına bağlıyor. Barış Çayırcı da bölgeye gelen müteahhitlerin, tapu sorununu çözmek için; “Biz tapuyu halledelim, 3 kat yerine 2 kat verelim” dediğini anlatıyor. Çayırcı “Müteahhitlerin 10 daire inşa edip gecekondu sahibine 3 daire vermesi tabii ki güzel olur” diyor ancak bir katta akademisyenin, diğer katta ise hurdacının oturmasının iyi bir alternatif olmayacağını da belirtiyor.

“İnsanlar kentsel dönüşümü bekliyor”

Muhtar Çetin Akdeniz, Kuştepe’deki İnönü Caddesi’nin sol tarafının kentsel dönüşüm için ayrıldığından bahsediyor. Mahalle sakinlerine, “Bireysel imarla Kuştepe’nin çarpık yapılaşması devam eder, rant peşinde olanlar rant sağlar. Rantsal dönüşümde değil kentsel dönüşümde birleşin” dediğini aktarıyor.
Kuştepe’de kentsel dönüşüm tasarısı çerçevesinde insanların evlerine çivi bile çaktıramadığını, yıllardır gündeme gelen konu üzerinde karara varılmamasından şikayetçi olduklarını belirtiyor. “Halkın Trump Towers’la bir ilgisi de derdi de yok” diyen Akdeniz, asıl isteklerinin mahalleye modern, çağdaş yapıları barındıran toplu konut projelerinin yapılması olduğunu vurgulayarak, “TOKİ artık ne yapacaksa yapsın” diyor.

İnsanların çaresizlik içinde kentsel dönüşümü beklediğini, Şişli Belediyesi Başkanı Mustafa Sarıgül ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Kadir Topbaş’ın bu bilinmezliğe son verip, tasarıyı bir an önce faaliyete geçirmesini talep ettiklerini söylüyor. Bir komisyon kurulup tartışılırsa doğru projenin oluşturulabileceğine ve böylece halkın yaşadığı “mezbelelikten” kurtulacağına inanıyor.

Kentsel dönüşüm sırasında devletin mahalle sakinlerini mağdur etmeyeceğini savunan Akdeniz, bu tür söylemlerin provokatörler ve siyasetçiler tarafından çıkarıldığını, daha önceki kentsel dönüşüm projelerinde devletin kimseyi mağdur etmediğini ifade ediyor. Hatta şu anki mevcut toplu konut yapılarından çok daha güzelinin yapılacağına inanıyor. “Madem Kuştepe’de Trump Towers gibi modern bir bina yapılıyor, buraya da ona yakın çağdaş binalar yapılmalı” diyen Akdeniz, herkesin çağdaş bir yerde oturma hakkının olduğuna değiniyor. “Trump Towers, Astoria, Nişantaşı City’s, Safir gibi residencelarda oturanlarla bizim ne farkımız var. Onların parası var, güzel yerde yaşıyorlar da bizim suçumuz ne?” şeklinde konuşan Akdeniz toplu konut ile ilgili başta konuşulan tasarıların unutulmaması gerektiğinin altını çiziyor.

Halk kentsel dönüşümden sonra gitmek istiyor

Vedat Taşıyan, kentsel dönüşümde Kuştepe’nin komple yıkılıp tekrar yapılması halinde değerleneceğini ifade ederek, değerlendikten sonra da kendisinin burada kalmayacağını anlatıyor: “Kentsel dönüşüm başlarsa biz hemen buradan gideriz. Ben evimi 70 milyara satamıyorum. Ancak bana yeni bir daire verilirse 250 bin liraya satabilirim. Herkes istiyor böyle bir şeyi. Ben zaten burada oturamam apartmanın aidatını, kapıcı parasını veremem. Beşyüzevler’de Yeşilpınar’da 100-120 bin liraya harika bir ev alırım.”

Şişli Belediyesi’nin buradaki insanları mağdur etmeyeceğine inanan Fatih Çayırcı yakın zamanda Kuştepe’ye Toplu Konut inşa edilmesinin çok iyi sonuçlar getireceğine inanıyor. Çayırcı, bu şekilde herkesin gecekondu hayatından kurtulacağını, daha temiz, düzenli bir hayat yaşayacağını düşünüyor. Kentsel dönüşümden sonra  burada kalmak istediğini çünkü buranın yerlisi olduğunu belirten Çayırcı, “Şimdi beni Kurtköy’e gönderecek, ötekini Bağlarbaşı’na gönderecek. İnsanlar burayı terk edip ayrılmak istemeyebilir. Ama tabii para, durumu değiştirebilir adam alır 150 bin TL’sini gider başka yerde yaşar.” diyor.

Sonuç olarak Kuştepe sakinleri Trump Towers'ın hayatlarına bir değer katmadığı görüşünde. Asıl beklentileri ise kentsel dönüşüm. Hayallerini mahallelerinin tamamen yıkılıp yeniden yapılmasıyla ortaya çıkacak ranttan alacakları pay süslüyor. Ancak Sulukule gibi örnekler de, yaratılacak ranttan bölge sakinlerinin pek azının pay alabileceğini gösteriyor.