Seyit Onbaşı da Çinliler’e emanet!

Yeni Asır gazetesinde 1 Mart 2009’da Gürkan Denizli imzasıyla yayınlanan haberde, tek başına kaldırdığı dev top mermisiyle Ocean zırhlısını batırıp Çanakkale Savaşı’nın seyrini değiştiren Seyit Onbaşı’nın (Koca Seyit) gerçeğe uygun olmayan bibloları konu ediliyor. Düşük maliyet için Çinli üreticilere yaptırılan bu biblolar, HaberVesaire’nin geçtiğimiz yıl gündeme getirdiği, içlerinde sahte Atatürk resimlerinin de bulunduğu tabloları konu alan “Beni Çin ressamlarına emanet ediniz” başlıklı haberi hatırlatıyor. Yeni Asır’ın haberini, 14 Mart 2008 tarihli haberimizle birlikte yayınlıyoruz.

Tek başına kaldırdığı dev top mermisiyle Ocean zırhlısını batırıp Çanakkale Savaşları’nın seyrini değiştiren kahraman asker Seyit Onbaşı’nın tarih sayfalarına sığmayan hatırası, para hırsıyla yaralandı. Zafer Haftası öncesi, düşük maliyet için Çinli üreticilere yaptırılan birbirinden farklı, pala bıyıklı, kalem kaşlı, papyonlu, ceketli Seyit Onbaşı heykelleri görenleri kahretti. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Burhan Sayılır, tarihin ekonomi malzemesi yapılmasını doğru bulmadığını söyleyerek üzüntüsünü dile getirdi.

Pembe yanaklı

Savaş sırasında 275 kiloluk dev top mermisini tek başına sırtlayan Seyit Onbaşı, heykellerde pala bıyıklı, kalpaklı, kalpaksız, saçsız, kalem kaşlı, çizgi bıyıklı, ceketli, pantolonlu, şalvarlı ve papyonlu olarak tasvir edildi. Birbirine ve Koca Seyit’e hiç benzemeyen heykeller, kahramanın kemiklerini sızlattı. Farklı ellerde, Koca Seyit’in gömlek – şalvarla başlayan yolculuğu, smokinli – papyonlu bir asker tasvirine ulaşırken, bazı işyeri sahipleri “Müşterinin karşısına farklı heykeller çıkarıyoruz. İçlerinden birini seçerek alıyorlar” dedi. Üreticilerin, Çinli firmalara heykeller için fotoğraf gönderdiğini söyleyen hediyelik eşya satıcıları, “Çinliler gömleği şalvarı nereden bilecek? Fotoğrafta Seyit Onbaşı, bağrı açık görünüyor. Çinliler, üzerindeki gömleği ceket haline getirmiş, içine gömlek giydirmiş. Koca Seyit’in boynundaki cevşene de anlam veremeyen Çinliler, bunu da ‘olsa olsa papyondur’ diye düşünüp papyonlu tasarlamışlar” dedi.

Geçtiğimiz yıllarda, Seyit Onbaşı başta olmak üzere Çanakkale Zaferi ile ilgili heykelcikleri ucuza Çinliler’e yaptırdıkları için tepki gören üreticilerin, bu yıl ilginç bir çözüm bulduğu da ortaya çıktı. Çin Malı biblo ve heykelciklerin altında “Made in China” yerine TM P.R.C, yani People’s Republic of China (Çin Halk Cumhuriyeti) ifadesine yer verildi.

Diğerleri de hatalı

Öte yandan sadece Koca Seyit değil, Çanakkale ile ilgili diğer heykel ve hediyelik eşyalar da Çin zekasından nasibini aldı. Kilitbahir köyündeki orijinalinde, Dur Yolcu yazısının yanında, sağ elinde silah tutup sol elini gökyüzüne doğru kaldırmış şekilde tasvir edilen Türk Askeri silueti, heykelde sol elinde tüfeği tutup sağ elini de selam verir şekilde yukarı kaldırmış halde resmedildi.

Tarihe saygısızlık

Çanakkale Turizm Tanıtma Derneği Başkanı Araştırmacı-Yazar Ahmet Kaşıkçı, bu heykelciklerle tarihe saygısızlık yapıldığını söyledi. Bu ayıpla mücadele etmeye çalıştıklarını söyleyen Kaşıkçı, “Sadece Seyit Onbaşı değil, diğer heykellerde de benzer durum var. Oysa Çanakkale’de Gelibolu Yarımadası Tarih Kültür Danışma Kurulu var, danışan yok. Bunlar Çin’de yaptırılıyor. Valilik, üniversitenin Güzel Sanatlar Fakültesi ve tarihçiler konuyla ilgili olarak bir araya gelip bir standart belirlemeli” dedi.

Fotoğraf var

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Burhan Sayılır da, Seyit Onbaşı’nın temsili de olsa fotoğrafı bulunduğunu, bunun dışında yapılanların gerçeği yansıtmadığını söyledi. Sayılır, “Tarihin, ekonomi malzemesi olmasını doğru bulmuyorum. Maliyet düşük olsun diye, Çin’de yaptırılıyor, ortaya böyle sonuçlar çıkıyor” diye konuştu. Gelibolu Yarımadası Tarih Danışma Kurulu Başkanı Çanakkale Savaşları Araştırmacısı Kenan Çelik de bu konuyla ilgili danışma kuruluna başvuru olmadığını kaydetti, “Seyit Onbaşı’nın bir fotoğrafı var. Biz de bunu örnek göstereceğiz. Ama danışmadan yapılan, yurt dışında yapılan işler. Hiç de hoş değil” dedi.

Para bile kabul etmedi

Seyit Onbaşı, 1889 yılının Eylül ayında Havran İlçesi Çamlık (Manastır) köyünde dünyaya geldi. 1909 Nisanında askere alındı. 1912’de Balkan Savaşları’na katıldı. Daha sonra topçu er olarak Çanakkale Cephesi’nde görev aldı. Akrabası Niğdeli Ali’nin yardımıyla 275 kilogramlık top mermisini, mataforası bozulmuş topun 2 metre yüksekteki namlusuna 2 defa üst üste yerleştirip ateşleyen, attığı ikinci mermiyle İngilizler’in komuta gemisi Ocean zırhlısını Kara Burun mevkiinde batırıp Çanakkale Savaşları’nın seyrini değiştiren Koca Seyit bu büyük kahramanlık karşılığında verilen onbaşı rütbesinden başka para, altın, izin gibi hiç bir karşılık talep etmedi.