Lastik uzmanı Ufuk Uluocak uyarıyor:
“Kış lastiği kullanmanın en önemli nedeni, fren mesafesini düşürmektir. Çünkü aracınızı 10 cm erken durdurabilmeniz hayat kurtarabilir.”
Ralli kopilotu ve Go Motor Sporları firması yetkilisi Uluocak, kış lastiğinin “yolda kalmamak” için kullanıldığı algısının doğruyu yansıtmadığı görüşünde:
“Mesele yolda kalıp kalmama değil. Her araç, kendi imkanlarıyla ya da dışarıdan yardımla karlı havalarda da yola devam edebilir. En önemlisi sürüş güvenliği. Karlı yol koşullarında kış lastiğinin sağladığı fren mesafesine her zamankinden daha çok ihtiyacınız olabilir.”
Üç tip lastik
Motorlu araç lastikleri kabaca üç ayrılıyor. Dört mevsim lastikleri, üç mevsim lastikleri ve kış lastikleri. Kış lastiği, mevsimlik lastiklerin aksine 7 derecenin altında da yol tutma özelliğini yitirmiyor. Çünkü – 40 dereceye kadar yumuşaklığını yitirmiyor. Böylece fren mesafesini düşürüyor ve manevra kabiliyetini yükseltiyor.
Mevsim lastikleri, diş derinliği en az 7 mm, kış lastikleri ise en az 8 milimetre olacak şekilde üretiliyor. Bu değerler lastik omuzundaki, sırt deseni ile yanağın birleştiği noktada yazan TWI (lastik sırtı aşınma göstergesi) ile belirtiliyor. Araç üzerindeki, diş derinliği 3 mm’nin altına düşen mevsim lastikleri ve diş derinliği 4 mm altına düşen kış lastikleri kullanılmaması gerekiyor.
Lastik hamuru
Yokohoma Baytur Motorlu Vasıtalar Satış Müdürü Birol Akan da kış lastiğinin sadece karlı hava koşullarıyla ilişkilendirilmemesini söylüyor. “Soğuk hava odaklı materyallerden üretilen kış lastiği, sadece karda değil aşırı soğuk havalarda da frenlemeye yüzde yüz etki eder.”
Ufuk Uluocak, kış lastiklerinin yapısını şöyle aktarıyor:
“Hamur içindeki ‘silika’ maddesi lastiğin ısınmasını sağlıyor. Isınma arttıkça yola tutunma da artıyor. Kış lastiklerinin en önemli özelliği, hamurundaki silika maddesinin mevsim lastiklerine göre daha yoğun olması.”
“Lamelden de önemli”
Uluocak’a göre hamur, lastik üzerindeki “lamel” tabir edilen yarıklardan bile önemli. Lastik sırtındaki blokların içindeki bu küçük yarıklar, blokların daha fazla hareket etmesini ve esnemesini sağlıyor. (Bu esneme halk dilinde, çok da doğru olmayan şekilde “vakum” diye tabir ediliyor.) Kabaca esnekliğin ne kadar olacağı ve aracın bu sayede yola tutunması da yine lastiğin hamuruyla ilgili.
Kış lastiği yetmeyebilir
Kış lastiklerinin hepsinin karda tutunma özelliği olduğunu belirten Uluocak, buzlu yollar için bunun da yeterli gelmeyebileceği uyarısında bulunuyor:
“Kış lastiği karda tutunmayı en iyi sağlayan lastik tip. Ama unutmayın bu sadece kar için geçerli. Karın altında buz olması durumunda kış lastiği yeterli gelmez. Çivili lastik ve ya da zincir kullanmanız gerekebilir.”
Yılda bir iki gün için mi?
Uluocak, “kış lastiği” ile “kar lastiği“nin çoğu defa karıştırıldığını ama aynı şey olmadığını belirtiyor. Kış koşullarının sert yaşandığı İskandinavya gibi coğrafyalarda kullanılan, dar yüzeyli, çivili kar lastiklerinin, kar için özel üretildiğini ancak Türkiye'de neredeyse hiç kullanılmadığını ifade ediyor.
Uluocak'a göre en büyük hata, soğuk hava koşulları için bir zorunluluk olan kış lastiğinin sadece kar nedeniyle kullanılması gereken bir şeymiş gibi algılanması. “Yılda bir iki gün yağan kar için kış lastiği takmam” algısı sürücülerin risk almasına neden oluyor.
Kış lastiğinin omuzunda, dağ resminin içinde kar sembolünün bulunduğu bir logo bulunması gerekiyor. Bu logonun bulunduğu tüm lastikler aynı zamanda M ve S harfleriyle ifade edilen “mud” (çamur) ve “snow” (kar) koşullarında seyahat özelliğine de sahip.
Ancak M ve S harflerinin bulunduğu her lastik kış lastiği değil. Çünkü bu iki harf dört mevsim lastiklerinde de mevcut.
Özel araçlara da getirilmeli
Türk Sürüş Akademisi eğitmeni Selçuk Dedeoğlu, 1 Aralık’ta uygulamaya giren ve ticari taşıtlara kış lastiği takma zorunluluğu getiren yasanın özel araçlar için de uygulanması gerektiği görüşünde. “Kış lastiği kullanıp kullanmamak, hususi araç sahiplerinin inisiyatifine bırakılmış durumda. Oysa can güvenliği için onların da kullanması lazım.”
Lodos’a dikkat
Uluocak, kış lastiğinin çabuk ısınma özelliği nedeniyle sıcak havada tam tersi bir etki yaptığını, özellikle yaz aylarında kullanılmaması gerektiği uyarsında da bulunuyor:
“7 derecenin üzerindeki sıcak ve ıslak hava koşullarında kış lastiği avantajını yitiriyor.
Lastiğin çok fazla yumuşamasına bu nedenle tutunmanın azalmasına ve kızaklamaya neden oluyor.”
Bir örnek vermek gerekirse bunu en çok İstanbul'da havanın lodos etkisiyle aniden ısınmasında gözlemleyebiliriz. Tozların zeminde oluşturduğu tabaka, yağmurla birlikte kaymaya sebep verebiliyor. Kış lastiğiyle böyle bir havada seyahat dezavantajlıdır.”
araç kullanıcıları için çok mühim bir haber teşekkürler.