CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun, Anadolu Ajansı’nın (AA) 92. kuruluş yıldönümü için 8 Nisan’da yayınladığı mesajın ajans tarafından sansüre uğratıldığı iddiası, geride kalan haftanın polemik konusuydu. CHP liderinin “Anadolu Ajansı AKP’nin değil Türkiye’nin sesini duyurmakla görevlidir” ifadesini kullandığı bu mesaj, AA tarafından abonelerine duyurulmamıştı. Ajans yönetimi gerekçesini “Herkesin iyi dileklerini ilettiği bir günde CHP, iktidar partisi ile Anadolu Ajansı üzerinden hesaplaşmayı amaçlıyor” açıklamasıyla ortaya koydu.
Bu arada ajans protokole uyarak önce 6 Nisan’da Cumhurbaşkanı, Meclis Başkanı ve Başbakan’ın mesajlarını, 8 Nisan’da ise 22 bakanın kutlamalarını kurumsal haberler sayfasında ayrı ayrı yayınladı. Ajans üç bakanın daha kutlamasını yayınlamış olabilseydi, kabinenin tamamına sitesinde yer verebilmiş olacaktı.
Gelgelelim bu üç bakandan Bülent Arınç’ın, AA ile ilişkisi diğerlerinden farklıydı. Tıpkı Türkiye Cumhuriyeti’nin kamu yayıncılığıyla görevli tek kuruluşu TRT gibi, yarı resmi nitelikteki tek ajansı AA da kendisine bağlıydı. Başbakan yardımcısı 9 Nisan’da AA’nın kuruluşu için düzenlenen toplantıda yaptığı konuşmada ajansla ilgili iddialara da cevap verdi.
AA’da 23 bakan
“ (…) [Kılıçdaroğlu] Bizim doğum yıl dönümümüzde militan bir edayla, ideolojik bir anlatımla bizi eleştiren bir mesaj yayımlamış. Keşke bugün aramızda olsaydı veya sosyal medyayı iyi kullanıyorsa bizi kendi ipad’inden takip etseydi, AA’da yaşanan bu muhteşem gelişmeyi, fevkalade alkışlarla karşılardı diye düşünüyorum. Bize ideolojinin deli gömleğini giymiş gözlerle bakmasın kimse.” (AA, 9 Nisan)
Meclis’te temsil edilen ya da edilmeyen siyasi partilerin AA’nın kuruluşuyla ilgili mesaj gönderip göndermediğini bilmiyorum. Ancak CHP’nin böyle bir girişimi olduğu aşikâr.
Peki 23 bakanın kutlamasına sitesinde ayrı ayrı yer veren yarı resmi haber ajansı, ülkenin resmi ana muhalefet partisinin liderinin açıklamasına neden yer vermez? CHP’nin iktidar partisi ile hesaplaşmayı amaçladığı gerekçesi, bu mesajı yayınlamama konusunda AA’ya editoryal tercih hakkı verir mi? Kuruluş yıldönümünde yayınlanan tüm mesajlarda AA’ya dair en küçük bir eleştiri olmaması, ajansın yayın ilkesi olan “kamuoyunun bilgi edinme hakkının gerektirdiği habercilik” gereği mi? Sadece zaten sesini duyurmaya en muktedir çoğunluğun görüşüne yer vermek, sahip olduğun yayın imkanının bu muktedir tarafından kullanıldığı endişesini haklı kılmaz mı?
Ajansın gömleği
Ekran başında ajans takip eden bir gazeteci değilim. AA’nın geçeceği haber ve fotoğraflara ihtiyaç duyan, kimi zaman belki de başka bir alternatifi olmayan ve bunu yaparken dakikalarla yarışan editörler belki daha fazlasını söyleyebilir. Ama aşağıda yer alan kısıtlı sayıda örnek bile -Arınç’ın tarzıyla ifade edilirse- “AA haberciliğinin hangi gömleği giymek istediği” sorusuna dair fikir veriyor.
Alevi mitingi:
Alevi örgütleri, Sivas davası sanıklarıyla ilgili zamanaşımı kararını protesto için 31 Mart saat 12.00’de Kadıköy’de miting gerçekleştirdi. Onbinlerce kişinin katıldığı ifade edilen mitingle ilgili haberler öğle saatlerinden itibaren yayınlanmaya başlandı. (DHA, saat 14.02’de görüntülü bir haber yayınladı.) AA muhabirlerinin ilk fotoğrafları 18.00’den sonra servis edildi.
4+4+4 eylemleri:
KESK 28 Mart’ta İzmir’de 4+4+4 yasa teklifine karşı eylem düzenledi. Polis, Konak Meydanı’na ilerlemek isteyen sendika üyelerine tazyikli su ve biber gazıyla müdahale etti. Ancak AA’nın o gün servis ettiği yegâne iki fotoğrafa göre KESK üyeleri bir protesto yürüyüşü gerçekleştirmişti ve sonrasında oturma eyleminde bulunmuştu. Gazdan etkilenen ya da yaralanan yoktu. Aynı durum, aynı gün Ankara’da da yaşandı. Ajans abonelerine bu kareler de yansıtılmadı; gelen tepkiler üzerine ertesi gün düzeltildi.
Femen eylemi:
Çıplak eylemleriyle tanınan Ukraynalı Femen grubu, 8 Mart’ta, Ayasofya Müzesi önünde, kadına şiddete dikkat çekmeyi amaçlayan bir eylem gerçekleştirdi. Saat 12.00’de başlayan ama polis müdahalesi nedeniyle birkaç dakika süren eylemin görüntüleri yine birkaç dakika içinde haber portallarına düşmeye başladı. (Uluslararası haber ajansı Associated Press [AP] ilk fotoğrafı 12.56’da servis etti.) Eylemi takip eden AA muhabiri Erhan Severler’in iki fotoğrafı, eylemden 7 saat sonra, 19.02’de servise kondu. Femen’in göğüsleri editoryal müdahale ile kadraj dışında bırakılmıştı. Ancak AA giyinik Femen’i daha yakın takip etti ve grubun sınırdışı edilişiyle ilgili beş fotoğraf servise koydu.
Meclis kürsüsünde mermi:
BDP Muş milletvekili Sırrı Sakık, Ankara’dan uçağa binerken polise boş teslim ettiği silahın Adana Havalimanı’nda kendisine mermiyle teslim edildiğini iddia etti. Sakık bu mermiyi 10 Ocak’ta Meclis’e getirdi. Meclis kürsüsüne bırakılan polis kurşunu AA tarafından haber değeri görmedi, fotoğraf servis edilmedi.
“Dünyanın en güvenilir haber kuruluşlarından biri”
Ajansın yaptıkları ve yapmadıkları bu yazıya sığabilecek olandan daha fazla. Ama bu örnekler bile AA’nın editoryal politikasının Alevilere, Kürtlere, solculara ve çıplak kadınlara karşı “hassasiyetini” belli ediyor. Elbette dünyada olduğu gibi Türkiye’de de habercilik resmi haber kanallarına bağlı değil. Fakat bir an için AA’nın yayacağı bilgiye ve görüntüye muhtaç olduğumuzu düşünelim: Öğlen çekilen bir fotoğrafın yedi saat sonra servise konması, en azından, bu fotoğrafın gazetelerin taşra baskılarına yetiştirilemeyeceği ve sınırlı sayıda okuyucuya ulaşacağı anlamına gelir.
Bülent Arınç, yukarıda yer alan konuşmasının bir bölümünde “Anadolu Ajansı’na yakışanın dünyada ilk beş ajans arasına girmek olduğunu” söyledi. Ajansın giydiği gömleğin hangi ilk beşe uygun olduğu konusunda somut şüphelerim var.
İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin ise kutlama mesajında AA’yı “Dünyanın en güvenilir haber kuruluşlarından biri” olarak görüyor. Emniyet teşkilatının bağlı bulunduğu bakan, resmi niteliği olan bir ajanstan şikâyet etseydi, o ajansın dünya üzerindeki güvenirliği için inanın çok daha iyi bir referans olurdu.
Çünkü bu gömlek gerçeğe dar geliyor.
* Radikal İki, 14 Nisan 2012
