HaberVs'nin “bağımsız medya arayışı” serisinin ikinci konuğu dokuz8 Haber Ağı.
30 Mart’ta yerel seçimlerinde yayına başlayan “Yurttaş odaklı, çok paydaşlı haber ağı platformu” dokuz8, bu ilk tecrübenin ardından, sistemini geliştirmek için çaba harcıyor.
Yerel seçimlerdeki bu “kostümlü provada” dokuz8, Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi’nin toplantı odasını ve Türkiye Gazeteciler Sendikası Ankara Şubesi’nin sağladığı ofislerden yayın yaptı. Kendi hesapları üzerinden sosyal medyada haber paylaşan oluşumların temsilcileri bu ofislerde toplandı ve dokuz8’in haber akışına destek verdi. Bu hesaplardan duyurulan ve farklı kaynaklardan gelen bilgiler, haberleştirilmeye çalışıldı. Ancak teknik aksaklıklar ve sandıkların kapanmasından sonra yaşanan yoğunluk nedeniyle yayınına sosyal medyadan devam etti. Test yayını olarak nitelenen ilk gününde dokuz8’i Twitter’da yaklaşık 17 bin kişi takibe aldı.
Peki bağımsız haber oluşumlarının katkı verdiği dokuz8, Türkiye’de habere olan susuzluğu bir nebze giderebilecek mi? Girişimin öncülerinden Gazeteci Gökhan Biçici umutlu.
Biçici ile dokuz8’in gelecek planlarını konuştuk.
Dokuz8haber ajansı projesi nasıl ortaya çıktı ve Türkiye medyasında nerede durmak istiyor?
Bu proje varlığını bir farkındalığa borçlu. Gezi sonrası Türkiye’de toplumun daha yakıcı olduğunu hissettiği bağımsız medya ihtiyacının bir ürünü olarak ortaya çıktı. Gezi direnişinde insanlar medyanın vahim durumuyla yüzleşti. Politik insanların bildiği bir gerçeği tüm Türkiye anlamış oldu. Geniş kitleler medyanın şatovari prestij merkezleri olmadığını, sansür-otosansür cenderisinde sıkışmış bir yapı olduğu gerçeğini idrak ettiler nihayet. Dolayısıyla bu duruma karşı öfke duydular ve tepkilerini dile getirmeye, anlatmaya çalıştılar. Gittiler ana haber kanallarının önünde eylem yaptılar. “Biz haber istiyoruz” dediler. Çünkü artık o haber şatolarından haber alınamıyordu. Evet, o holdinglerde belki her türlü imkân vardı fakat haber yoktu. Aynı zamanda Türkiye’de toplumsal irade ortaya çıktı ve bu irade artık bağımsız bir medyayı eskisinden daha çok istemeye başladı. Bağımsız haber ağları ihtiyacı su yüzüne çıktı. Gezi'de yaptığı haberlerle rüştünü ispatlamış olan bir takım haberciler de doğal olarak bağımsız olma ihtiyacını en çok hissedenlerdi. Nitekim bu ihtiyacı hisseden gazeteciler bu gereksinime en kolay yanıt verebilecek kişilerdi. Bunlar sahada kendi aralarında kurdukları dostane ilişkileri daha da geliştirmeye karar verdiler. İşte bu oluşumlar ortak bir haber ajansı yaratmak isteğiyle ve bahsettiğim bu misyon sayesinde Dokuz8haber ajansını kurmaya karar verdi.
Hangi haber oluşumları dahil bu haber ajansına?
Ötekilerin Postası, Naber Medya, Gezi Postası, Park Gazetesi, HaberVesaire, Vagustv gibi oluşumların yanı sıra Ankara’dan, Diyarbakır’dan da çeşitli haber oluşumları var. Ayrıca sadece haber oluşumlarından da bahsetmiyoruz. Bu haber oluşumlarının yanı sıra Beşiktaş Çarşı grubundan, park forumlarına, sendikal kuruluşlara, gazetecilik inisiyatiflerinden, farklı partilerdeki milletvekillerine, uluslararası ölçekte kurumlara kadar çok geniş ölçekte bir ağımız olacak. Bu insanlar kendi haberlerini, düşüncelerini haber ajansımız vasıtasıyla dünyaya duyurabilecekler. Yani bizim isteğimiz herkesin özne olabileceği bir hareketi meydana getirebilmek.
Peki, Dokuz8haber ajansı nasıl finanse edilecek?
Bu ajans kimin habere ihtiyacı varsa onun tarafından finanse edilecek. Halkın buna ihtiyacı olduğunu düşünürsek halk tarafından finanse edilecek.
Kitle fonlamasını kastediyorsunuz.
Evet, ama kapsamlı olacak. Sadece internetten de bahsetmiyorum. Biz eski ya da yeni tüm destek bulma metodlarını kullanmak istiyoruz. Mesela ilk etapta yüzlerce kuruma giderek destek istiyoruz. Miktar önemli değil. Kimse bu güne kadar bizi geri çevirmedi. İnsanlar bu projeyi çok heyecan verici buluyor. Girişim masraflarımızı bu sayede karşılamayı hedefliyoruz. Ama az önce sizin de sorduğunuz gibi ana fon kaynağımız, kitlesel finansman olacak.
Nasıl bir yöntem izleyeceksiniz. Bir okur fonuyla mı örneğin?
Başlangıçta yüzlerce, belki de binlerce insan ayda 3-5 lira gibi cüzi miktarlarla destek olabilecek. T24 bunun bir benzerini yaptı ama bu çok küçük bir bölümüydü bizim hedeflediğimizle karşılaştırdığımızda. Biz çok daha kapsamlı ve büyük ölçüde bir girişimi planlıyoruz.
Büyük ölçek derken?
Mesela kısa mesaj (SMS) gönderebileceksiniz ve her ay telefon faturanıza 5 lira eklenecek. Kredi kartını tanımlayacaksın her ay 10 lira kesilecek. Örneğin haber okuyacaksın okuduğun haberin altında seni yönlendiren bir buton olacak katkıda bulunmak için. Burada yapmak istediğimiz gelir havuzuna küçük küçük ama geniş ölçekte bir akıntı sağlayabilmek. Bu şeffaf bir modelde yapılacak. Biz gerçekçiyiz. Zaman ilerledikçe bu fonlama sistemi daha da gelişecektir. İnsanlar bağımsız medyaya olan açlığını düşünecek olursak bizim bu oluşumumuzu destekleyecektir.
Sitenize gazeteci olsun ya da olması herkes haber katkısında bulunabilecek. Bu nasıl olacak?
Öncelikle bu konuda çalışan Alternatif Bilişim Derneği'ndeki arkadaşlara çok teşekkür etmek gerek. Bunun için işlevsel ve güzel görünecek bir altyapı yazılımı kurmak için çalışıyorlar. Bu yazılımın ilk versiyonunu 30 Mart'ta kullandık. O gün yaşanan aksaklıkları giderdik, çalışmaya devam ediyoruz. Uluslararası ve yurtiçi hiçbir aksamaya yol açmayacak adminin ve süperadminin olacağı bir yapı olacak bu. Aynı zamanda vatandaş gazetecilere teknik destek de vereceğiz. Akıllı telefonlardan ya da bir tabletten nasıl yayın yapılır zaman zaman bu tür becerilerle ilgili dersler de vermeyi planlıyoruz. Biz yüzlerce, binlerce yurttaş gazeteciyle çalışmak istiyoruz. Milyonlarca dolar paranızda olsa bunu yapamazsınız bu projenin gücü buradan ileri geliyor.
Peki, Habervesaire neden bu oluşuma dahil edildi?
Biz iletişim fakültelerini önemsiyoruz. Birincisi bir ekol oluşturma gayreti içine girmek istiyoruz. Genç gazetecilerin doğru temelde bir habercilik öğrenmelerine katkı sağlamayı arzuluyoruz. Çünkü okulla hayat arasında bir kopukluk daima vardır ama Türkiye'de bilhassa iletişim fakülteleriyle, gerçek hayattaki medya düzeni arasındaki boşluk gittikçe artmış vaziyette. Çünkü orada ideal olan bir gazetecilik biçimi öğretiliyor. Sonra siz staj yapmak için bir gazeteye girdiğinizde, gerçeklerle yüzleşerek sudan çıkmış balığa dönebiliyorsunuz. Bu da genç gazetecilerin mesleğe duyduğu aşkı öldürebiliyor. İşte bu platform bu aşkı yaşatmak için ortaya çıktı Bu nedenle biz iletişim fakülteleri ile sektör arasında bir köprü işlevi görmek istiyoruz. Birçok üniversite ile bağlantıya geçmiş durumdayız. Habervesaire'yi bu yüzden çok önemsiyoruz.
